INEENS gaat het bij de huidige, al vijf maanden durende, kabinetsformatie echt over geld. Het Centraal Planbureau (is economie dan te plannen, net als in de communistische heilstaat?) gaat conceptafspraken doorrekenen. Het AD meldde vorige week:
Volgens experts en ambtenaren moet een volgend kabinet flink bezuinigen (óf lasten verzwaren) om de overheidsfinanciën in het lood te houden. Een adviesclub van ambtenaren rekent met 17 miljard aan structurele ombuigingen. Dat bedrag is niet in beton gegoten, maar partijen erkennen wel dat er mogelijk miljarden aan besparingen nodig zijn om de schatkist gezond te houden – én nieuwe investeringen mogelijk te maken.
De onafhankelijke toets door de rekenmeesters was een ‘gezamenlijk idee’ van de vier partijen (…)
En zo liggen de formatiegesprekken even stil; het CPB rekent. Terwijl nota bene een van onderhandelende partij, NSC-Omtzigt, altijd al kanttekeningen bij de CPB-rekenmethodes zette en het verkiezingsprogramma zodoende niet liet doorrekenen.
Bezuinigen in 1998 en in 2003
In Misbruik van de kiezer (2006) schreef ik al dit:
Bij de verkiezingen van 1998 ging de PVDA uit van een bezuiniging van 8,8 miljard, de VVD van 17,6 miljard. Het regeerakkoord kwam uiteindelijk bij wijze van compromis uit op 18 miljard (guldens). Bij de laatste Tweede-Kamerverkiezingen in januari 2003 spraken alle grote partijen in de campagne over bezuinigen van enkele miljarden. PvdA en CDA wonnen de verkiezingen en bij de onderhandelingen was de discussie ineens: bezuinigen we vijftien of twintig miljard? Uiteindelijk ging het kabinet van CDA, VDD en D66 uit van achttien miljard (euro’s).
Bezuinigen in 2024
Het CPB is dus nu aan het rekenen over de voorstellen die de partijen hebben gedaan. Vijf maanden formeren en ‘ineens’ ligt er anno april 2024 17 miljard aan bezuinigingen op tafel. Vóór de verkiezingen was het nauwelijks een thema. In elk geval nauwelijks in debatten – die wel over geld gingen, maar niet over wat er allemaal wel en niet kon en hoe exact te financieren.
De verkiezingsprogramma’s van voor de afgelopen Tweede Kamer-verkiezingen van heb ik niet allemaal doorgeworsteld, het spijt me, maar hierin bestaat sowieso de neiging om zaken wat rooskleuriger voor te stellen. Uit dit Parool-artikel begreep ik dat de VVD het radicaalste bezuinigde: tien miljard.
Toch iets minder dan de 17 mrd die nu op tafel ligt.
Zeker regeringsfracties hebben vlak voor de verkiezingen belang bij een economische groei op papier. Dan kun je doen alsof het door jouw beleid komt. Reken maar dat er enige druk op instanties wordt uitgeoefend….
De kiezer hoort niet graag over bezuinigen en de journalist of debatleider begrijpt lang niet altijd wat een bezuiniging inhoudt en zal betekenen. Dat kunnen we de stemmer/journalist/debatleider overigens lang niet altijd kwalijk nemen.
Een merkwaardig verschijnsel blijft het wel: die ‘tegenvallers’ na de verkiezingen. ‘Ambtenaren’ krijgen nogal eens de schuld ervan. Die zouden ‘achterhouden’.
Kan hoor. Maar dan zouden ministers, partijen, kamer, media, burgers die ambtenaren beter moeten controleren/leidinggeven.
Wensdenken van me, kweetut.
Ontdek meer van Renzo Verwer, blogger/auteur
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.
Renzo Verwer, blogger/auteur 