Menig krant vroeg het zich de afgelopen dagen af: schaken vrouwen slechter dan mannen en zo ja, waarom? Vaak kregen we zelfs de naïeve vraagstelling: ‘Waarom staan ze nu onderaan bij Tata Steel?’… zelfs in de kop van dit artikel op schaaksite.
Nou, denk ik dan: omdat ze in hun groep een lage/de laagste rating hebben, staan ze niet bovenaan of in het midden, maar onderaan. Deden Roebers en Wenjun mee aan pakweg de eerste tienkamp, dan stonden ze heel hoog.
Er zullen vele redenen zijn waarom vrouwen gemiddeld slechter schaken dan mannen en ze komen in alle artikelen aan de orde. Of ze allemaal kloppen? Dat mannen zich superieur voelen lijkt mij een hele dubieuze. Er zijn zoveel sporters op alle niveaus in alle sporten die zich superieur voelden aan hun tegenstander en (juist daardoor!?) verloren.
Zelf heb ik mij nooit superieur gevoeld aan een schaakster. Ik speelde, een uitzondering daargelaten, doorgaans tegen vrouwen die véél beter zijn dan ik, en met hun ogen dicht nog zouden winnen. Mogelijk voelden zij zich superieur aan mij– en gelijk dat ze hadden! 😉
Men draait bij man-vrouw-verschillen bij schaken graag om de hete brij heen. Een deel van het verschil zal, dunkt mij, te wijten zijn aan het vrouw-zijn. Nature, deftig gezegd. Dat wordt geaccepteerd, WANT er zijn speciale vrouwen(nature, zeg maar)competities. Net als bij hardlopen, tennis, judo. Er zijn overigens, gelukkig, geen speciale universitaire regelingen voor vrouwen waarbij vrouwen met een lagere prestatierating toch een titel of diploma krijgen. In dat geval zou ht land te klein zijn!
Chessqueens Rosa Ratsma en Maaike Keetman maakten in 2019 een bijzonder filmpje over schakende meisjes en jongens en verschillen. Heerlijk, geen podcast van uren, maar gewoon 7 minuten informatie en vermaak:
De naamloze schaakmoeder vanaf 2 min. 56 s zegt steeds zeer behartigenswaardige dingen. Op ongeveer 4:00 meldt ze dat meisjes gevoeliger zijn voor groepsdruk en:
Het is echt niet cool om te schaken. Mijn dochter vertelt ook niet dat ze schaakt.
Ik lag helemaal krom van het lachen, de twee schaakmoeders in het filmpje lachten ook. De interviewers ook? Ik weet het niet.
Het is een interessante verklaring – voor een deel.
Als we uitgelachen zijn, nu weer serieus:
Mannelijke hormonen
Een hormonale verklaring voor gedrag en prestaties: ik heb er zelden de handen voor op elkaar gekregen. Vrijwel niemand vond het leuk als ik erover begon in geval van niet-ziekte. Theoretisch weten wij mensen wel van die invloed van hormonen, maar in de praktijk vinden we het vaak wat pijnlijk… Iets met vrije wil-ideeën of zo.
Atletiek- en ‘gewone’ coach Henk Kraaijenhof zei mij eens dat veel achterstanden van vrouwen op allerlei maatschappelijke gebieden -deels- bestreden kunnen worden als vrouwen anabolen, testosteron e.d. gaan slikken:
Daar worden ze agressiever, breder, zekerder, competitiever, monomaner van. Hun stem en lichaam verandert ook. Dat heb ik in de sport wel gezien.
Henk bedoelde zijn uitspraken niet schertsend of pejoratief, maar beschrijvend.
Aangaande nature: schaker/schaakvader Sake-Jan de Boer merkt in de commentaren op het schaaksite-stuk terecht op:
Er zijn massa’s vrouwen die de 100 m sneller lopen dan mannen, massa’s uitzonderingen dus. Dat doet echter niks af aan het feit dat het ‘nature’ is dat de gemiddelde man sneller is. Het gekke is: als om een stom denkspelletje gaat, dan mag het plots geen ‘nature’ meer zijn, maar moet het beslist iets anders zijn; althans daar heeft het alle schijn van.
Dat in een bepaalde richting moeten kijken is inderdaad heel verkeerd. Verheugend vind ik daarom wat Eline Roebers in De Telegraaf (17 januari jl.) zei. Vol realisme en een strijdlust:
‘Al is het voor je ontwikkeling beter om tegen mannen te spelen’.
Niks dat verhaal van ‘vrouwen spelen slechter tegen mannen, maken tests slechter als er mannen bij zijn’. Maar jezelf optrekken aan beteren.
Dat is de spirit, voor man, vrouw en x!
Ontdek meer van Renzo Verwer, blogger/auteur
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.
Renzo Verwer, blogger/auteur 
Tot nog toe is het vaak zo dat vrouwen die ‘mogen’ meedoen het laagst geratet zijn. Zo worden ze in feite ingezet als attractie, of als schaamlap waarmee de mannenwereld inclusief wil overkomen. Maar eigenlijk doen de vrouwen alleen voor spek en bonen mee op deze manier. Ze zouden eens met een groep moeten komen waar de deelnemende vrouwen de hoogste rating hebben. Hans Böhm opperde dit ook in een van zijn live-commentaren in Café De Zon tijdens het Tata Steel Toernooi. De organisatie zou hiermee kunnen experimenteren in de hoogste tienkamp. Of anders, lekker publiciteitsgevoelig, gewoon meteen in de Challengers.
Vrouwen schaken niet beter dan mannen, wel beter dan Niemannen!
Eline Roebers (v) wint van Hans Niemann (m), dus schaken vrouwen beter dan mannen.