In 1984 bracht Tim Krabbé de novelle Het gouden ei uit. Het werd al snel een van de meest gelezen boeken onder scholieren: dun, spannend en goed geschreven. Literatuurwetenschapper Jeroen Dera kwam in 2021 met een morele kritiek op het boek; hij noemde het echter ‘wetenschap’.
Hier zijn publikatie in een literatuurwetenschappelijk tijdschrift en een stuk in De Volkskrant; beide verhalen zijn uit 2021. Dera vindt dat er van alles mis is met Het gouden ei:
Zo ziet de hoofdpersoon Rex de exacte verschillen binnen Aziatische volkeren niet. Hop, verwijtje van Dera.
Ach guttegut, zou Dera die verschillen zelf wel herkennen? Is het zo belangrijk om het verschil tussen een Vietnamees en een Japanner te kennen? Moeten wij dat en waarom? Het is toch geen drama en ook geen racisme als iemand het verschil tussen een Duitser en een Italiaan niet kent? Je kunt dat zelfs positief labelen, want we mogen tegenwoordig toch geen verschillen meer zien?
Dera heeft het in pejoratieve zin over het gebruik van het woord ‘neger’ in Het gouden ei, maar dat woord was in 1984 heel gewoon. Ook onder zwarten zelf. En hij vindt het fout als een vrouwelijk personage wordt gedefinieerd aan de hand van breien en een vrouwenblad lezen. Maar wat is er nou mis met vrouwen die ‘Marie-Claire’ lezen en breien?
Wij mannen en trouwens ook andere vrouwen hebben ons niet paternalistisch te bemoeien met keuzes van vrouwen, die vaak zelf vol trots vertellen of schrijven over wat ze al breiend maakten of hoe lekker ze zitten lezen in allerlei niet-feministische lectuur en hoe fijn ze romcoms en romantische boeken vinden.
Vrouwen versieren, wat Rex wil, is ook al fout volgens Dera. Zucht. Het is een bezigheid van veel mannen, die vreemd genoeg in een kwaad daglicht staat. Want zonder die biologische drang zou de mensheid allang uitgestorven zijn. En ook vrouwen spreken over hun veroveringen, ook zij maken lijstjes (al is het in gedachten, en ze rangschikken mannen). Een vrouwelijke kunstenaar schreef eens een boek over al haar veroveringen. Geen man, geen mens die haar durft te veroordelen en dit is dan ook nog eens echt gebeurd. Maar bij Rex uit het ei geldt het ineens als seksistisch.
Dera in zijn Vooys-stuk:
‘(…) vraagt wat voor iemand Saskia eigenlijk was, is zijn antwoord wat dat betreft ontluisterend: ‘Zichzelf. Niet makkelijk. Mooi en sexy, en stofzuigen vond ze leuk omdat het snoer er met zo’n leuke roets weer in schoot als je klaar was. ‘ (45) De vrouwelijke geliefde wordt hier beschreven in termen van wispelturigheid, uiterlijk en gedrag in het huishouden.
Verschrikkelijk zeg, dat vrouwen in termen van hun uiterlijk beschreven worden. Dat doen vrouwen nooit over henzelf en over andere vrouwen. Mannen worden al helemaal nooit in termen van hun uiterlijk (lengte, dikte, aantrekkelijkheid) beschreven, en nooit in termen van status en inkomen geobjectiveerd natuurlijk. [ironieteken bij de paar voorgaande regels.]
Wat een eenzijdige kijk op de maatschappij hanteert zo’n wetenschapper dan. Dit heeft weinig meer met wetenschap te maken, maar alles met een soort analytisch activisme, onder het mom van ‘representatiekritiek’. Dera verdedigt zich, maar ziet zijn eigen positie niet: https://www.platformleest.org/artikel/lezen-met-den-politiek-correcten-bijbel/
Ontdek meer van Renzo Verwer, blogger/auteur
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.
Renzo Verwer, blogger/auteur 
Hoe heette die mannenjagende Gooise kip ook alweer, die er een paar boekjes over schreef? Heleen van Royen, zo deelt google me mede. Kwijlend hing men in de kwekshows aan haar besmeurde lippen, en dat haar man een hoorndrager was, was ouderwetse mannenpraat. Tja, dat, dus.
Die Dera klinkt als het zwakzinnige achterneefje van Teun van Dijk, die idt Komrij lastig viel, en daarna de klappen kreeg, waarom hij vroeg (vrij naar Boudewijn de Groot).
Dank voor een leuk artikel. Overigens heeft Krabbé dezelfde verjaardag als Kasparov, die gisteren 61 werd.
“Wij mannen en trouwens ook andere vrouwen hebben ons niet paternalistisch te bemoeien met keuzes van vrouwen, die vaak zelf vol trots vertellen of schrijven over wat ze al breiend maakten of hoe lekker ze zitten lezen in allerlei niet-feministische lectuur en hoe fijn ze romcoms en romantische boeken vinden.”
Je hebt helemaal gelijk Renzo, zo was er ook sprake van vrouwendiscriminatie in de jaren 80, wat helemaal niet waar was, want vrouwen hadden toen in de telegraaf de “pagina vrouw” met leuke artikelen over breien e.d. terwijl mannen geen “pagina man” hadden, dus eigenlijk werden mannen achtergesteld.