Ik lees een aardig verhaal over boekhandels in Betondorp én over Jan Cremer (zie vorige post).
En ik googlede niet eens op de vandaag overleden Jan Cremer!
In Amsterdam-Betondorp (oost) zaten ooit de boekhandels Butselaar en later Bovenkerk en Knap. Dit waren, zo begrijp ik, zogeheten winkelbibliotheken; er was nog geen openbare bibliotheek en zo kon je er voor een klein bedrag per boek een boek lenen. En voor een hoger bedrag een boek kopen.
Op de Betondorp-site een paar aardige anekdotes:
In de jaren dertig was een boekhandel een mannenzaak. Weinig vrouwen kochten boeken. Emancipatie en feminisme waren nog ver te zoeken. Als een vrouw al eens een boek kreeg, was het steevast een kookboek. En dan kwam de man het nog kopen! Zo was het ook gesteld met de lectuur over het geslachtsleven. Het betrof wel beider lijven maar de man ging er op uit om zijn licht op te steken. En dan ging het meestal nogal schutterig toe. Stond mijn vrouw in de zaak, dan wist de koper met zijn figuur geen raad. ‘t Werd dan: hebt u een boek over ‘het leven’ of over ‘de gezondheid van man en vrouw’? En als dan Premsela, Van der Velde of Kahn op de toonbank kwamen, werd de zaak iets duidelijker. [Een verwijzing naar homoseksualiteit van de man, in die tijd een enorm taboe- RV]
Het bloot was in die jaren taboe. Zelfs stapte eens een ambtenaar van de zedenpolitie in de zaak binnen om mij te verzoeken een kunstboek uit de etalage te verwijderen. (…)
Er waren ook wel klanten die moeite hadden met sommige boeken in de etalage. Toen de seksuele taboes in de literatuur werden doorbroken door de verschijning van Ik Jan Cremer, had ik het boek in de etalage. Er waren ook boekhandelaren die weigerden het boek van de uitgever te kopen. En er zullen er wel geweest zijn die het onder de toonbank verkochten!
Een hoofdonderwijzer meende dat ik bet boek niet moest etaleren. Hij was van de inhoud hevig geschrokken. Een jongen uit de hoogste klas had het stiekem uit zijn vaders boekenkast meegenomen. Er ontspon zich een gesprek met nog enige andere klanten, waarbij ik erop wees, dat een volwassen klant geen bevoogding van zijn boekhandelaar nodig beeft.
Wie nu de stroom sadistische, masochistische en pornoboeken in de boekbandel bekijkt, komt wel tot de conclusie, dat Ik Jan maar een klein ondeugend jongetje was!
Haha, altijd een leuke relativering! Dit artikel is uit 1982…
Dan volgen nog een rits aardige en minder aardige, interessante en minder interessante anekdotes over onder andere Gerard Reve, Nescio, Johan Cruijf, Jan Mens, Ed van der Elsken.
Bijzondere citaten:
[over de tijd na WO II] Er kwamen door de uitgevers geëntameerde boekensupermarkten. In de plaats van het boek kwam het produkt. De kleinere boekhandel had de keuze: van het toneel verdwijnen of contractarbeider worden in dienst van een der giganten.
En:
Toen de televisie kwam [dat zal de jaren ’50 en ’60 geweest zijn -RV] , zakte de omzet van de bibliotheek als een kaartenhuis in elkaar, zodat spoedig tot opheffing moest worden overgegaan.
Zeker. Maar een grote factor bij de teloorgang van de winkelbibliotheken zal ook de opkomst van de gesubsidieerde openbare bibliotheek zijn.
Ontdek meer van Renzo Verwer, blogger/auteur
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.
Renzo Verwer, blogger/auteur 