In de jaren negentig was ik een tijdlang fulltime freelance journalist, in de jaren nul weer een tijdje. Soms had ik een baan en schreef daarnaast om den brode. Rond 1996, ik was 23 jaar, had ik wat contacten in de reclamewereld en zo verkreeg ik een opdracht van een mediabureau. Ik ging iets over een nieuwe of juist oude, bijzondere spoorlijn van de NS schrijven. Ergens bij Apeldoorn, geloof ik. Het was voor één van de bedrijfsbladen van de Spoorwegen. Het moest een reclamepraatje worden. Ik ging zelfs plaatjes schieten. Was dat met een Polaroid?
Ik ging erheen, sprak een medewerker en maakte de foto’s. Spannend… het was zo anders dan wat ik voorheen gedaan had: mijn altoos brave stukjes over vooral literatuur, sport en reclame. Ik kwam terug, bleken de foto’s ongeschikt… Ze moesten amateuristisch lijken, maar ze waren toch niet goed. Zelfs in het dilettant-zijn faalde ik, haha.
De tekst die ik bij het bureau aanleverde, was te lang. Ik moest dus inkorten, maar had dan weer niet de juiste informatie verzameld. Ik was niet commercieel genoeg. Nabellen dus. En de opdrachtgever was al ongeduldig.
De tekst (nu ja: foto-onderschriften) ging nog wat keren retour -via de fax- en uiteindelijk schreef de vrouw van de redactie nog wat eromheen, en wellicht verzon ze nog wat.
En het was al zo weinig tekst.
Ik kreeg 1000 (vermoed ik) of misschien 800 gulden op mijn rekening gestort. Bruto. Goed betaald voor een freelance journalistieke klus, niet goed als je het tarief met andere beroepsgroepen vergelijkt. Maar oh, wat een gezweet. Wat een gedoe. En schaamte, want je wilt en moet het goed doen en wordt geconfronteerd met je tekortkomingen.
Van dat mediabureau heb ik nooit meer een opdracht gehad. Stilzwijgend verbraken we het contact. Prima!
Ik moest copy schrijven, maar ik ben geen geweldige copywriter zoals Drs. P, Salman Rushdie, Fay Weldon of Cornelis Bastiaan Vaandrager, toevallig mensen aan wie ik in literair opzicht ook al niet kan tippen 😉 Zie voor hun reclamecarrière: https://renzoverwer.wordpress.com/2023/01/25/schrijvers-in-de-reclame/
Jaren later ging ik nog eens langs bij het reclamebureau Steam van Eduard Visser, misschien met het idee eens…?
In de jaren zestig werd Visser bejubeld en gepromoot door W.F. Hermans, die zulks zelden deed bij een debutant. Na jarenlang boeken publiceren en armoede lijden ging Visser op zijn 28e de reclame in. ‘Wel werd mijn werk vergeleken met dat van Hermans en Kafka, dat betekent nog niet dat je je ook met hem kunt meten.’
Enfin, ik op kantoorlunch bij Steam: https://www.steam.nl/over
Eduard, zijn collega’s noemden hem Ed, vond het duidelijk leuk dat hij een soort literatuurkenner die zijn destijds beroemde debuut Twee handen van zwart (1964) waardeerde, had uitgenodigd. De lunch was goed, gezond en zonder alcohol – de Mad men-tijden waren voorbij. Er zaten allemaal heel aardige en handige reclamejongens en -meisjes aan tafel. Ik genoot. Van een opdracht, of zelfs maar een voorstel, kwam het niet. Het was best.
Ik ben niet handig genoeg om commerciële teksten uit mijn pen te krijgen, zeg ik met enige trots, en toch ook weer met lichte schaamte. Waarom ik dat laatste heb, begrijp ik niet goed. Een mens kan immers niet alles beheersen, ik weet het! Ik denk wel dat ik soms een goede slogan of merknaam zou kunnen bedenken. Soms… maar ik kan dit niet bewijzen.
Ook journalistiek gezien ben ik niet altijd handig. Dat besefte ik voor het eerst toen ik in 2001 een lang, inhoudelijk en, naar ik van velen hoorde, boeiend interview met schaker Jan Timman maakte.
Ik verzuimde, haha, nota bene uit mijn eigen interview het nieuws te halen over het eigen Nederlands Kampioenschap dat Timman wilde houden. Het zat tussen de regels door verscholen. Een dagbladjournalist las mijn stuk, rook nieuws, interviewde Jan specifieker (complimenten daarvoor!) en pikte het nieuws eruit. ANP’tje! Ik gunde het hem. Van een Timman-NK kwam het overigens niet…
Dit is absoluut geen klaagzang; er kwamen gewoon herinneringen boven toen ik laatst enkele journalisten sprak en wat las.
Concluderend: ik zal niet beweren dat ik altijd superkwaliteit lever, maar ik ben erg gericht op de tekst (inhoud, stijl) zelf.
Renzo Verwer, blogger/auteur 