Even wat reclame voor mijn boek – over Bobby Fischer

Volgende maand zal verschjnen bij uitgeverij Aspekt:

Bobby Fischer voor beginners / Renzo Verwer

Een voorproefje:

Motto:

‘Je moet goed begrijpen: deze mensen zijn niet zacht en niet lief. Wie zacht en lief is, zit op kantoor, of hij geeft interviews aan de krant of hij schrijft ze op. Maar wie met God wil concurreren en de beste wil zijn, kan niet aardig en gezellig zijn.’

Genna Sosonko over de tweestrijd Karpov – Kasparov, in een interview met Hans Ree (1986).

‘Schaken heeft veel weg van een fysieke verslaving, drugs bijvoorbeeld – al ben ik nooit drugsverslaafd geweest. Het is een hopeloos leven als je iets doet waar je geen weerstand aan kunt bieden en je weet dat je er eigenlijk mee op zou moeten houden. De verslavingskant van schaken wordt nooit genoemd in al die mooie voorwoorden van die boeken waaruit onze jeugd schaken leert. Nee, schaken is daarin altijd prachtig, goed voor het intellect en weet ik veel meer. Maar schaken is heel gevaarlijk, er zou ernstig tegen gewaarschuwd moeten worden! Schaken is natuurlijk ook ontzettend mooi, maar het is carrièrebedervend. Als ik een kind van tien had met heel veel talent voor schaken, zou ik daar gemengde gevoelens over hebben. De kans dat het genoeg talent heeft om bijvoorbeeld een Jan Timman te worden en er echt van te kunnen leven is miniem.’

Tim Krabbé in een interview met Renzo Verwer, 2002

—

Voorwoord

Mijn kansen om een groot schaker te worden zijn altijd klein geweest. Genetische aanleg ervoor heb ik waarschijnlijk niet en op de lagere school weigerde ik het spel te leren. Pas op mijn twaalfde begon ik te schaken.

Nu ja, schaken… klooien met bord, stukken en regels. Een tegenstander had ik niet, dus ging ik maar tegen mijzelf spelen. Meestal won Renzo 1, die altijd met wit speelde. Maar soms, wanneer ik experimenteerde en risico’s nam, was het Renzo 2 die met zwart won.

Een paar jaar lang zat ik veel met mijn neus in de schaakboeken, daarbij mijn schoolwerk een beetje verwaarlozend. Overoptimistisch en dromerig als ik ben, fantaseerde ik erover ‘heel goed’ te worden. Ik had eens iets gelezen over ene Bobby Fischer die al op zijn vijftiende grootmeester werd – wat een leven had die man geleid! Ook hij was begonnen met tegen zichzelf te spelen… Wie weet wat het nog met mij zou worden. Was de beroemde Hein Donner niet ook laat met schaken begonnen? En als je op je twaalfde leerde zwemmen, werd je toch heel snel beter? Ik won toch al mijn partijtjes in de jeugdcompetitie van de Schaakclub Woerden?

Ik werd veertien en deed aan mijn eerste schaaktoernooi mee. Ik won een enkele partij, maar verloor van een meisje dat twee jaar jonger was. Ik besefte dat het met mij op schaakgebied niets zou worden – ik had van een vrouw verloren.

Op een afgeleide manier zou ik nog met de schaaktop in contact komen: als journalist. Fischer sprak ik helaas nooit, maar hij was en bleef voor mij een held. Daarom nu dus dit boek – ik heb het geschreven uit fascinatie. Met Bobby Fischer voor beginners wordt ook mijn droom ooit een boek gepubliceerd te hebben verwezenlijkt.

Aldus heb ik voldaan aan de eis die aan de moderne mens gesteld wordt. Deze moet zijn passie volgen, zijn ambities en talenten waarmaken. Pas dan leef je, dat is de nieuwe wet. Werpt u maar eens een blik in een blad, of hoor een gesprek aan.

Ook ik ben een slaaf van die waanzinnige gedachten geweest – bij mij ging het dan om mijn journalistieke capaciteiten waaruit ik het maximale probeerde te halen.

Het leven van Fischer laat zien dat talent, zelfs voor iets moois als schaken, niet alleen maar goed is. Zijn leven geeft aan dat begaafdheid een enorme prijs kan hebben en -mede- een mens in het ongeluk kan storten.

Niettemin heb ik me in Bobby Fischer voor beginners niet willen laten gaan in diepgaande psychologische duidingen. Ik heb me bij een hoofdzakelijk chronologisch verhaal gehouden. Lezers kunnen zelf hun conclusies wel trekken – ik schrijf immers voor nadenkenden. Soms zal dit boek vragen oproepen: hoe zat het nu precies met Fischers relatie met zijn moeder, was Fischer nu wel of niet getrouwd en wat staat er precies in de FBI-rapporten?

Wie meer weet kan mij benaderen, want die vragen kon ik vooralsnog niet beantwoorden. Ik heb het kort gehouden, ik had eerlijk gezegd geen tijd en zin een definitieve biografie te schrijven. Daarom dus een kleine biografie en dus ook de wellicht wat wonderlijke titel.

Caférestaurant Amsterdam bedank ik voor hun gastvrijheid, ik kon er altijd heerlijk schrijven. Boudewijn van Houten, Karel van der Weide, Remke van Rooden en Lydia van der Weide wil ik heel erg bedanken voor hun suggesties, kritisch commentaar en tekstuele verbeteringen. Zonder hen was dit een slecht boek geworden. Boudewijn van Houten bracht me de nodige taalkundige inzichten bij; ik had hem vroeger graag als leraar Nederlands gehad.

Uiteraard ben alleen ik verantwoordelijk voor het eindresultaat.

Renzo Verwer

[ flaptekst ]

Wat doe je voor de lol?, zo vroeg Johnny Carson aan Bobby Fischer. Het was in Carsons talkshow, vlak nadat Fischer in 1972 de wereldtitel behaald had. De schaker keek de presentator aan alsof deze knettergek geworden was en antwoordde bloedserieus: ‘Ik schaak.’

De jaren ervoor had hij de schaakwereld in extase gebracht en ook wie niet schaakte, leefde met hem mee. De Russen sidderden voor hem, de Amerikanen stonden achter hem. Zijn schaakkracht, zijn enorme drang tot winnen en zijn paranoïde gedrag waren ongeëvenaard.
Maar na het behalen van de wereldtitel in 1972 viel Robert James -Bobby -Fischer ongekend diep. Van beste en al zeer controversiële schaker naar meest omstreden schaker ooit. Van wonderkind naar total loss: aan het einde van zijn leven was hij verworden tot een rabiate antisemiet en anti-Amerikaan.
De tragiek van Fischer (1943 – 2008) wordt duidelijk in deze biografische schets. Hij is nu dood, maar niet alleen zullen zijn legende en zijn partijen hem overleven, maar ook zijn eigen spel (Fischer Random Chess) en de Fischer-schaakklok.

Renzo Verwer werd geboren in 1972, het jaar van de match Fischer-Spassky. Al snel ontdekte hij dat zijn schaaktalent zeer beperkt was, maar schrijven over schaken bleek een tweede natuur. Verwer was lange tijd freelance journalist. Voor deze biografie dook hij nog eens in het wonderlijke leven van Bobby Fischer.

zie

http://www.uitgeverijaspekt.nl/Catalogus.pdf

pag. 23

Morgen of overmorgen op mijn log: het begin van mijn boekje.

---

Ontdek meer van Renzo Verwer, blogger/auteur

Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.